“Akala Mo Simpleng Kagat Lang: Babaeng Nakagat ng Aso Noong Marso, Pumanaw Makalipas ang Dalawang Buwan — Isang Nakakagimbal na Paalala Para sa Lahat!”

Bacolod City — Isang trahedyang hindi inaasahan ang gumulantang sa mga taga-Bacolod matapos mabalitaang pumanaw ang isang 25-anyos na babae dahil sa rabies.

Ang nakamamatay na sakit ay nakuha niya matapos siyang makagat ng aso noong Marso — ngunit ang mas nakakapangilabot, hindi siya agad nagpatingin sa doktor.

Marso pa nang mangyari ang insidente ng pagkakagat ng aso. Ayon sa mga ulat, hindi umano lubhang malalim ang sugat at kaya’t hindi ito masyadong pinansin ng biktima.

Pinaghugasan lamang ito ng tubig at sabon, gaya ng kadalasang payo. Ngunit, sa pag-aakalang “wala lang iyon,” hindi na siya nagpakonsulta o nagpabakuna — isang desisyong kalaunan ay nagdulot ng malagim na kapalit.

Biglaang Sintomas at Walang Babala

Makalipas ang halos dalawang buwan, Mayo 24, nagsimula umanong makaranas ang biktima ng matinding pananakit ng ulo, lagnat, at pagka-irita sa liwanag at hangin. Hindi nagtagal, sinundan ito ng hallucinations, paninigas ng katawan, at labis na pagkahilo — lahat ng sintomas ng late-stage rabies.

Dinala siya sa ospital ngunit huli na ang lahat. Kinabukasan, Mayo 25, tuluyan siyang pumanaw. Ayon sa doktor, kumpirmadong rabies ang sanhi ng kanyang pagkamatay — isang trahedyang maiiwasan sana kung siya ay agad na nagpabakuna.

Hindi Lahat ng Kagat ay “Walang Kwenta”

Ang insidenteng ito ay isa lamang sa daan-daang kaso ng rabies na naitatala kada taon sa Pilipinas. Ayon sa Department of Health (DOH), tinatayang 200 hanggang 300 Pilipino ang namamatay kada taon dahil sa rabies — karamihan sa kanila ay hindi agad nagpatingin matapos makagat ng aso o pusa.

“Rabies is almost 100% fatal, but it is also 100% preventable,” ayon sa pahayag ng DOH. Sa madaling salita, kapag lumabas na ang mga sintomas, halos imposibleng makaligtas. Pero kung agad na magpapabakuna matapos makagat, maaaring ganap na maiwasan ang panganib.

Ano ang Dapat Gawin Kapag Nakagat ng Aso?

Agad na hugasan ang sugat gamit ang dumadaloy na tubig at sabon sa loob ng 15 minuto.
I-disinfect gamit ang alcohol o iodine.
Magtungo sa Animal Bite Treatment Center (ABTC) sa inyong lugar.
Sumailalim sa Anti-Rabies Vaccination Series ayon sa payo ng doktor.
I-obserbahan ang hayop na kumagat sa loob ng 10 araw (kung may-ari ito).

Libre ang Bakuna sa Maraming Lugar — Kaya Huwag Magdalawang-Isip!

Hindi dahilan ang kawalan ng pera para ipagwalang-bahala ang kagat ng hayop. Sa maraming lungsod at probinsya, libre ang anti-rabies vaccine. Halimbawa, sa San Lazaro Hospital sa Maynila at sa mga lokal na city health offices gaya ng sa Quezon City, may mga libreng bakuna para sa mga pasyente.

Mahalaga rin ang edukasyon at awareness. Marami pa ring Pilipino ang naniniwala sa mga maling paniniwala na ang kagat ng aso ay hindi delikado kapag “hindi dumugo” o “kilala mo ang aso.” Ngunit ang katotohanan: kahit pa simpleng kalmot o laway lamang na pumasok sa sugat, maaari ka nang mahawa ng rabies.

Mensahe sa Publiko: Huwag Maging Kampante

Ang kwento ng biktima sa Bacolod ay isang malungkot na paalala sa ating lahat. Minsan, ang mga simpleng bagay na ating binabalewala ay siya palang magdadala ng kapahamakan. Ang kagat ng aso ay hindi dapat isantabi — ito ay maaaring simula ng isang sakit na hindi na magagamot kapag huli na ang lahat.

Mga Sintomas ng Rabies na Dapat Bantayan:

Lagnat at pananakit ng ulo
Pangangati sa bahagi ng kagat
Matinding takot sa tubig (hydrophobia)
Pananakit ng lalamunan
Pagkalito o pagbabago ng asal
Paninigas ng kalamnan
Pagkakumbulsyon
Hallucinations

Kapag nakita ang alinman sa mga ito makalipas ang kagat ng aso o pusa, magpatingin agad sa ospital.

Konklusyon: Isang Simpleng Desisyon ang Maaaring Magligtas ng Buhay

Ang kaligtasan ay nagsisimula sa kaalaman at tamang aksyon. Hindi mo kailangang hintayin pang lumala ang kondisyon para umaksyon. Sa kaso ng kagat ng aso o anumang hayop, mas mabuting sobra ang pag-iingat kaysa sa pagsisisi sa huli.

Hindi na natin maibabalik ang buhay ng babae mula Bacolod, pero maari nating matutunan ang aral mula sa kanyang sinapit. Sa susunod na may makagat ng hayop — ikaw man o isang kaibigan o kamag-anak — huwag nang magpatumpik-tumpik. Magpatingin agad.